ຄູອາຈານແລະຄຸນນະພາບທີ່ຂາດຂອງໂຮງຮຽນໃນລາວ
ຄູອາຈານແລະຄຸນນະພາບທີ່ຂາດຂອງໂຮງຮຽນໃນລາວ
ໃນຊຸມປີ 1990 ຄູ ທຳ ມະດາຢູ່ໃນໂຮງຮຽນບ້ານມີການສຶກສາຊັ້ນທີ 8, ການອົບຮົມຄູ 3 ປີແລະຫາເງິນໄດ້ 17 ໂດລາຕໍ່ເດືອນ, ເມື່ອພວກເຂົາໄດ້ຮັບຄ່າຈ້າງ. ມີ ໜ້ອຍ ຄົນທີ່ຢາກເປັນຄູສອນເພາະວ່າພວກເຂົາຈ່າຍ ໜ້ອຍ ຫຼາຍ. ມັນບໍ່ແມ່ນເລື່ອງແປກ ສຳ ລັບຄູແລະນັກຮຽນທີ່ຈະບໍ່ສະແດງຢູ່ໂຮງຮຽນ. ບາງຄັ້ງຄູອາຈານເວົ້າພາສາທີ່ແຕກຕ່າງຈາກນັກຮຽນ.
ຍ້ອນວ່າຄູໄດ້ຮັບເງິນເດືອນບໍ່ສະ ໝໍ່າ ສະ ເໝີ, ພວກເຂົາຖືກບັງຄັບໃຫ້ໃຊ້ເວລາໃນການເຮັດໄຮ່ເຮັດນາຫລືກິດຈະ ກຳ ລ້ຽງຊີບອື່ນໆ, ເຊິ່ງຜົນໄດ້ຮັບໃນຫຼາຍສະຖານທີ່ຮຽນແມ່ນຈັດຂື້ນພຽງແຕ່ສອງສາມຊົ່ວໂມງຕໍ່ມື້ເທົ່ານັ້ນ. ຍ້ອນວ່າການຮຽນບໍ່ສະ ໝໍ່າ ສະ ເໝີ, ການຮຽນຫຼາຍເກີນໄປ, ແລະການຂາດແຄນຊັບພະຍາກອນການຮຽນ, ນັກຮຽນໂດຍສະເລ່ຍແມ່ນຕ້ອງການແຕ່ 11 ປີຫາສິບສອງປີເພື່ອຮຽນຫຼັກສູດປະຖົມ 5 ປີໃນທ້າຍຊຸມປີ 1980.
ຍ້ອນວ່າຊັບພະຍາກອນມີຂໍ້ ຈຳ ກັດ, ໂຮງຮຽນສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນການກໍ່ສ້າງທີ່ບໍ່ດີ - ໄມ້ໄຜ່ແລະ ທຳ ມະຊາດ - ແລະມີພະນັກງານພຽງແຕ່ ໜຶ່ງ ຄົນຫລືສອງຄົນທີ່ໄດ້ຮັບຄ່າຈ້າງຕ່ ຳ, ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນເປັນ ໜີ້. ໂຮງຮຽນບ້ານຫລາຍແຫ່ງມີພຽງແຕ່ ໜຶ່ງ ຫລືສອງຊັ້ນຮຽນ, ແລະປື້ມ, ເຈ້ຍຫລືອຸປະກອນການສິດສອນອື່ນໆແມ່ນເຫັນໄດ້ຢ່າງຈະແຈ້ງໂດຍການຂາດເຂີນຂອງພວກເຂົາ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ຫໍສະ ໝຸດ ຂອງກອງປະຊຸມໃຫຍ່]
ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສົມບູນສົງວັດຫລວງພຣະບາງເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງວັດສີພຸດທະລາດ. ຢູ່ໃນພຣະວິຫານມີນັກຮຽນຫລາຍກວ່າ 700 ຄົນຮຽນເອົາພຽງແຕ່ 9 ຫ້ອງຮຽນນ້ອຍໆ. ນັກຮຽນມັດທະຍົມເລີ່ມຕົ້ນການສຶກສາຂອງພວກເຂົາຕໍ່ມື້ຫລັງຈາກນັກຮຽນມັດທະຍົມໄດ້ ສຳ ເລັດການຮຽນ, ຫຼືກົງກັນຂ້າມກັບວີຊາ, ແລະເຖິງແມ່ນວ່າຫຼັງຈາກນັ້ນຫ້ອງຮຽນກໍ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມສາມາດ. ພຣະອາຈານ - ຄູກ່າວວ່າ,“ ພວກເຂົາມາຈາກຊົນນະບົດ, ພວກເຂົາມັກຮຽນ, ແຕ່ມີ ຈຳ ນວນ ຈຳ ກັດ. ພວກເຂົາມາຈາກ ໝູ່ ບ້ານປ່າໃນພາກ ເໜືອ ຂອງລາວ, ບ່ອນທີ່ບໍ່ມີໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນພຸດທະສາສະ ໜາຈຸດປະສົງຂອງການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນແມ່ນເພື່ອກະກຽມໃຫ້ເດັກນ້ອຍມີຮ່າງກາຍ, ຈິດໃຈ, ສັງຄົມແລະຈິດໃຈໃຫ້ເຂົ້າໂຮງຮຽນປະຖົມສຶກສາຊັ້ນ 1. ການກະກຽມນີ້ແມ່ນຖືວ່າເປັນພື້ນຖານ ສຳ ລັບການພັດທະນາຈິດຕະສາດຕໍ່ໄປ. ການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນປະກອບມີສອງລະດັບຄື: ການລ້ຽງເດັກຫລືລ້ຽງເດັກ, ໂດຍການກິນເຂົ້າ ສຳ ລັບເດັກນ້ອຍອາຍຸ 2 ເດືອນຫາ 2 ປີ; ແລະ, ໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ໂດຍການກິນເຂົ້າ ສຳ ລັບເດັກນ້ອຍອາຍຸ 3-5 ປີ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ກະຊວງສຶກສາລາວ]
ຈຸດປະສົງສະເພາະ ສຳ ລັບໂຮງຮຽນປະຖົມທີ່ກະຊວງສຶກສາທິການ ກຳ ນົດໄວ້ລວມມີ: 1) ເສີມຂະຫຍາຍການພັດທະນາຮ່າງກາຍຂອງເດັກນ້ອຍ; 2) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃຫ້ເຮັດຕາມ ຄຳ ແນະ ນຳ ຂອງຄູ; 3) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃຫ້ເປັນຜູ້ ນຳ ແລະຜູ້ຕິດຕາມຕາມຄວາມ ເໝາະ ສົມ; 4) ສົ່ງເສີມການຈິນຕະນາການແລະຄວາມຄິດສ້າງສັນຂອງເດັກ; 5) ຝຶກອົບຮົມໃຫ້ເດັກນ້ອຍມີລະບຽບວິໄນ; 6) ອຳ ນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການຮຽນຮູ້ຂອງການເຄື່ອນໄຫວທີ່ແຕກຕ່າງກັນ; 7) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃຫ້ມີຄວາມກ້າຫານ; 8) ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມໃຫ້ເດັກນ້ອຍມີຄວາມສຸກແລະມ່ວນຊື່ນກັບຕົວເອງ; 9) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃນການທ່ອງ ຈຳ; 10) ສະ ໜອງ ປະສົບການທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ສຳ ລັບການພັດທະນາເດັກ.
ການມີສ່ວນຮ່ວມໃນປະຈຸບັນໃນຊັ້ນປະຖົມສຶກສາແມ່ນຢູ່ໃນລະດັບຕ່ ຳ ຫຼາຍເຊິ່ງມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນລະຫວ່າງແຂວງ. ການສະ ໜອງ ໄລຍະເວລາເບື້ອງຕົ້ນ 3 ປີແມ່ນມີລາຄາແພງ, ທັງ ສຳ ລັບລາຍຈ່າຍຂອງມະນຸດແລະທຶນ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ການເຝິກອົບຮົມຄູ ສຳ ລັບຄູປະຖົມເກີດຂື້ນທີ່ໂຮງຮຽນ TTC ແຫ່ງ ໜຶ່ງ ໃນເທດສະບານແຂວງວຽງຈັນໂດຍມີອັດຕາສ່ວນປະ ຈຳ ປີຂອງສະຖານທີ່ ໜຶ່ງ ຂອງແຕ່ລະແຂວງຍົກເວັ້ນເທດສະບານນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນທີ່ມີອັດຕາສ່ວນສອງ. ໂກຕ້າເຫລົ່ານີ້ບໍ່ ຄຳ ນຶງເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງຂອງພົນລະເມືອງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ໂຮງຮຽນລ້ຽງເດັກກໍ່ຖືກສະ ໜອງ ໃຫ້ເປັນສ່ວນ ໜຶ່ງ ຂອງການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນ, ເຖິງແມ່ນວ່າມັນບໍ່ຈະແຈ້ງຈາກຂໍ້ມູນເຖິງຂະ ໜາດ ນີ້ຢູ່ໃນພາກສ່ວນເອກະຊົນຫຼືໄດ້ຮັບການອຸດ ໜູນ. ໃນທັດສະນະຂອງປະສິດທິພາບພາຍໃນທີ່ຕໍ່າຫຼາຍໃນການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມ, ການຂະຫຍາຍການສຶກສາກ່ອນປະຖົມສຶກສາຕໍ່ໄປຄວນເປັນບຸລິມະສິດຕໍ່າ.
ຄ່າ ທຳ ນຽມ ສຳ ລັບການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນແມ່ນຂ້ອນຂ້າງສູງແລະບໍ່ແມ່ນທຸກຄອບຄົວທີ່ສາມາດສົ່ງລູກຂອງພວກເຂົາເຂົ້າໂຮງຮຽນອະນຸບານ. ເຊັ່ນດຽວກັນ, ກະຊວງສຶກສາທິການບໍ່ມີແຫລ່ງທຶນພຽງພໍໃນການມີສ່ວນຮ່ວມໃນທົ່ວປະເທດໃນການເຂົ້າໂຮງຮຽນປະຖົມ. ວິທີທາງເລືອກອື່ນແມ່ນການ ນຳ ໃຊ້ພາກເອກະຊົນເປັນຜູ້ສະ ໜອງ ການສຶກສາພາກເອກະຊົນ, ທັງ ໝົດ ຫຼືຜ່ານການ ນຳ ໃຊ້ລະບົບຈ້ອນ.
ວົງຈອນການສຶກສາຂັ້ນຕົ້ນຂອງສປປລາວແມ່ນ 5 ປີ. MOE ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໂດຍລວມໃນການປະສານງານ, ການວາງແຜນ, ການພັດທະນານະໂຍບາຍແລະການຄວບຄຸມຄຸນນະພາບ ສຳ ລັບການສຶກສາຢ່າງເປັນທາງການໃນຂະນະທີ່ການຈັດການຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ເປັນປະໂຫຍດແມ່ນແຈກຢາຍທາງພູມສັນຖານໃຫ້ 18 ຫ້ອງການ PES ແລະ 135 DEBs. ໃນລະດັບບ້ານ, ນາຍບ້ານ, ຄະນະ ກຳ ມະການຄຸ້ມຄອງໂຮງຮຽນບ້ານ, ແລະ ອຳ ນວຍການໂຮງຮຽນມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໂດຍກົງຕໍ່ການ ດຳ ເນີນງານແລະການ ບຳ ລຸງຮັກສາໂຮງຮຽນໃນຫລາຍກວ່າ 8,000 ບ້ານ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ກະຊວງສຶກສາລາວ]
ການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດໃນໂຄງການໄລຍະກາງ 1997-2000, ຜະລິດໂດຍ SPC ຂອງສປປລາວໃນເດືອນພຶດສະພາ 1997, ໄດ້ສະ ໜອງ ຂອບເຂດທົ່ວໄປໃນການ ກຳ ນົດບຸລິມະສິດ ສຳ ລັບການສຶກສາ. ສຳ ລັບການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມ MOE ມີບຸລິມະສິດອັນຮີບດ່ວນດັ່ງນີ້: 1) ການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມທີ່ມີການປັບປຸງຄຸນນະພາບ; 2) ເພີ່ມການເຂົ້າເຖິງການສຶກສາໃນເຂດຊົນນະບົດແລະເຂດຊົນເຜົ່າ; 3) ການລົບລ້າງຄວາມບໍ່ຮູ້ ໜັງ ສື; 4) ປັບປຸງປະສິດທິພາບພາຍໃນຂອງການເຂົ້າໂຮງຮຽນ; 5) ປັບປຸງການຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບແລະສະຖານະພາບການສຶກສາຂອງຄູ; 6) ປັບປຸງການຄຸ້ມຄອງແລະຄວບຄຸມການສຶກສາໃຫ້ດີຂື້ນເພື່ອຮັບປະກັນຄຸນນະພາບ.
ແຜນການພັດທະນາຂະ ແໜງ ການສຶກສາໃນປະຈຸບັນ (MOE, 1995c) ສະ ໜອງ ກອບແຜນການ ສຳ ລັບ MOE. ມັນໄດ້ ກຳ ນົດວາລະການປະຕິຮູບໄລຍະຍາວແລະສະ ເໜີ ຫົວຂໍ້ນະໂຍບາຍຢ່າງກວ້າງຂວາງຮອດປີ 2020, ໂດຍສອດຄ່ອງກັບການວາງແຜນການຂອງສະມາຄົມອາຊຽນຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ (ອາຊຽນ). ບຸລິມະສິດໄລຍະກາງທີ່ ສຳ ຄັນແມ່ນການປັບປຸງຄຸນນະພາບໃນການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມແລະມັດທະຍົມໂດຍການປັບປຸງປະສິດທິພາບພາຍໃນແລະຜົນ ສຳ ເລັດຂອງນັກຮຽນ. ເພື່ອບັນລຸເປົ້າ ໝາຍ ດັ່ງກ່າວ, ແຜນການໃນປະຈຸບັນຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການປັບປຸງຫຼັກສູດການສອນ, ປື້ມແບບຮຽນແລະອຸປະກອນການຮຽນພ້ອມກັບການຈັດຕັ້ງ ໃໝ່ ແລະການປະຕິຮູບການຝຶກອົບຮົມຄູແລະການບໍລິການຊ່ວຍເຫລືອດ້ານຄູ. ສ່ວນປະກອບອື່ນໆຂອງແຜນການໃນປະຈຸບັນປະກອບມີ: 1) ມາດຕະຖານຂອງການສ້າງຄູ ບຳ ລຸງຮັກສາ; 2) ປັບປຸງການເຂົ້າເຖິງການບໍລິການດ້ານການສຶກສາໂດຍຜ່ານການລິເລີ່ມໂຄງລ່າງພື້ນຖານຂອງໂຮງຮຽນຂະ ໜາດ ໃຫຍ່; 3) ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານການສຶກສາຂອງຜູ້ໃຫຍ່ແລະໂຄງການສຶກສາດ້ານວິຊາຊີບ, ໂດຍສະເພາະ ສຳ ລັບເດັກຍິງ, ແມ່ຍິງແລະຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍ; 4) ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ແຜນການແລະການຄຸ້ມຄອງການສຶກສາໃນລະດັບສູນກາງ, ແຂວງແລະເມືອງ; 5) ຍົກສູງຄວາມສາມາດໃນການວາງແຜນ, ການປະສານງານແລະການຮ່ວມມືກັບກະຊວງສຶກສາທິການແລະສາກົນ.ປະຈຸບັນກິດຈະ ກຳ ກຳ ລັງ ດຳ ເນີນຢູ່ໃນທຸກຂົງເຂດເຫຼົ່ານີ້, ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອໃນຫຼາຍກໍລະນີໂດຍການສະ ໜັບ ສະ ໜູນ ທຶນຈາກຜູ້ໃຫ້ທຶນແລະອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ. ເປົ້າ ໝາຍ ນະໂຍບາຍ (MOE, 1995c) ໄດ້ຖືກ ກຳ ນົດໄວ້ ສຳ ລັບຫລາຍໆກິດຈະ ກຳ, ຕົວຢ່າງ, ອັດຕາການຄ້າງຫ້ອງຂັ້ນຕົ້ນ 14 ເປີເຊັນໃນປີ 2000; ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ບໍ່ມີກົນໄກການປະເມີນຜົນໃນການຕິດຕາມຄວາມຄືບ ໜ້າ ຕໍ່ເປົ້າ ໝາຍ. ເຊັ່ນດຽວກັນ, ເປົ້າ ໝາຍ ໄດ້ຖືກ ກຳ ນົດເພື່ອສ້າງໂຄງປະກອບການບໍລິຫານແລະການຄຸ້ມຄອງຄືນ ໃໝ່ ແລະແຈກຢາຍຊັບພະຍາກອນຢ່າງເທົ່າທຽມກັນລະຫວ່າງບັນດາແຂວງ, ເມືອງແຕ່ວ່າປະກົດວ່າບໍ່ມີກອບຫລື ຄຳ ແນະ ນຳ ກ່ຽວກັບວິທີການບັນລຸເປົ້າ ໝາຍ ເຫຼົ່ານີ້.
ການຝືກອົບຮົມຄູ ສຳ ລັບໂຮງຮຽນປະຖົມແມ່ນເກີດຂື້ນທີ່ TTCs. ນອກນັ້ນຍັງມີສູນພັດທະນາຄູ (TDC) ທີ່ຖືກສ້າງຕັ້ງຂື້ນເປັນສ່ວນ ໜຶ່ງ ຂອງໂຄງການຍົກລະດັບຄຸນນະພາບການສຶກສາທີ່ສະ ໜັບ ສະ ໜູນ ໂດຍ ADB ເພື່ອປັບປຸງຄຸນະພາບຂອງການຝຶກອົບຮົມທັງກ່ອນແລະພາຍໃນ.
ຄວາມສັບສົນເພີ່ມເຕີມໃນການປັບປຸງຄຸນນະພາບແລະຄວາມກ່ຽວຂ້ອງຂອງການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມໃນສປປລາວແມ່ນເກີດຂື້ນຈາກຈຸດປະສົງຫຼາຍຢ່າງຂອງການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມແລະຄວາມແຕກຕ່າງທາງດ້ານພາສາຂອງກຸ່ມເປົ້າ ໝາຍ. ການຈົບການສຶກສາຂອງປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນແມ່ນມີຄວາມ ຈຳ ເປັນ ສຳ ລັບການສະ ໜອງ ຄູແລະພະນັກງານທີ່ມີທັກສະອື່ນໆໃນອະນາຄົດແຕ່ຍັງເປັນການຍົກລະດັບຜະລິດຕະພັນຂອງຊາວກະສິກອນເພື່ອລ້ຽງຊີບ. ອະດີດຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີວິທີການທາງວິຊາການທີ່ຕິດພັນກັບການຫັນໄປສູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ, ໃນຂະນະທີ່ວິຊາການນີ້ຕ້ອງໄດ້ສຸມໃສ່ເຕັກໂນໂລຢີຂັ້ນພື້ນຖານແລະວິທະຍາສາດທີ່ ນຳ ໃຊ້. ໃນສະພາບການຂອງຊຸມຊົນກະສິ ກຳ ແບບກຸ້ມຕົນເອງທີ່ທຸກຍາກ, ການຮູ້ ໜັງ ສືແລະການຄິດໄລ່ຕົວເລກຍ້ອນວ່າຈຸດປະສົງຕົ້ນຕໍຂອງການສຶກສາຂັ້ນປະຖົມແມ່ນບໍ່ພຽງພໍ, ໂດຍສະເພາະໃນກຸ່ມຊົນເຜົ່າທີ່ລາວບໍ່ແມ່ນພາສາ ທຳ ອິດແລະພາສາຂອງພວກເຂົາບໍ່ມີແບບຟອມຂຽນ. ໃນຊຸມຊົນດັ່ງກ່າວມີຄວາມ ຈຳ ເປັນທີ່ຈະແນະ ນຳ ເນື້ອໃນຂອງການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມເຊິ່ງຈະຊ່ວຍປັບປຸງລາຍໄດ້ແລະຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງພວກເຂົາໂດຍກົງ
ປະເທດລາວມີພຽງສອງມະຫາວິທະຍາໄລຄື: ມະຫາວິທະຍາໄລດົງໂດກແລະມະຫາວິທະຍາໄລ Phaetsat- ແລະສອງວິທະຍາໄລເຕັກນິກ, ທັງ ໝົດ ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ.
ມີສາມສະຖາບັນທີ່ຖືກພິຈາລະນາໃຫ້ໂຄງການລະດັບມະຫາວິທະຍາໄລ: ສະຖາບັນສ້າງຄູວິທະຍາໄລ; ສະຖາບັນເຕັກນິກວິທະຍາສາດແຫ່ງຊາດ; ແລະມະຫາວິທະຍາໄລວິທະຍາສາດສຸຂະພາບ. ແຕ່ລະສະຖາບັນເຫຼົ່ານີ້ສະ ໜອງ ການຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບທີ່ມີຄວາມຊ່ຽວຊານຢ່າງ ໜ້ອຍ 4 ປີໄລຍະເວລາທີ່ເປີດໃຫ້ນັກຮຽນທີ່ຈົບຊັ້ນມັດທະຍົມຕອນປາຍ. ບໍ່ມີມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດທີ່ສະ ໜອງ ໂຄງການທາງດ້ານສິລະປະແລະວິທະຍາສາດ. ການຍອມຮັບເຂົ້າສະຖາບັນເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນອີງໃສ່ລະບົບໂກຕາແຂວງທີ່ ກຳ ນົດໂດຍກະຊວງສຶກສາທິການ (ທະນາຄານພັດທະນາອາຊີ, ປີ 1989, ໜ້າ 66; Spaulding, 1990, ໜ້າ 117).
ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດລາວ (NUOL) ແມ່ນມະຫາວິທະຍາໄລທີ່ຊັ້ນສູງໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ນະຄອນຫຼວງຂອງປະເທດລາວ. ສ້າງຕັ້ງຂື້ນໃນປີ 1996, ໂດຍມີພະແນກການຕ່າງໆທີ່ ນຳ ມາຈາກວິທະຍາໄລອື່ນໆທີ່ມີຢູ່, ມັນແມ່ນມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດແຫ່ງດຽວໃນປະເທດ. NUOL ຍອມຮັບເອົານັກຮຽນຊັ້ນສູງຈາກທົ່ວໂລກລວມທັງນັກສຶກສາທີ່ຮຽນຈົບຈາກລີກລະເບີດ. ໂຄງການປະລິນຍາເອກຂອງມັນໄດ້ຖືກຈັດອັນດັບຢ່າງສອດຄ່ອງກັບມະຫາວິທະຍາໄລ John Hopkins, ມະຫາວິທະຍາໄລແມ່ນຄູ່ຮ່ວມມືຂອງເຄືອຂ່າຍການສຶກສາແລະຄົ້ນຄວ້າເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ (GMSARN) ແລະເຄືອຂ່າຍມະຫາວິທະຍາໄລອາຊຽນ (AUN).
ກົດ ໝາຍ ລາວສະ ໜອງ ເສລີພາບທາງການສຶກສາ, ແຕ່ໃນພາກປະຕິບັດລັດຖະບານໄດ້ວາງຂໍ້ ຈຳ ກັດ. ກະຊວງສຶກສາໄດ້ຄວບຄຸມຫຼັກສູດໃນໂຮງຮຽນລວມທັງໂຮງຮຽນເອກະຊົນແລະວິທະຍາໄລ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ບົດລາຍງານສິດທິມະນຸດປີ 2010: ລາວ, ສຳ ນັກງານປະຊາທິປະໄຕ, ສິດທິມະນຸດ, ແລະແຮງງານ, ກະຊວງການຕ່າງປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ, ວັນທີ 8 ເມສາ 2011 ^^]
ທັງພົນລະເມືອງແລະພົນລະເມືອງທີ່ບໍ່ແມ່ນພົນລະເມືອງທີ່ ດຳ ເນີນການຄົ້ນຄ້ວາໃນປະເທດອາດຈະມີຂໍ້ ຈຳ ກັດໃນການເດີນທາງ, ການເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຂ່າວສານແລະການພິມເຜີຍແຜ່. ເຖິງວ່າລັດຖະບານຈະໃຊ້ສິດຄວບຄຸມຜ່ານຂໍ້ ກຳ ນົດກ່ຽວກັບສະແຕມການທ່ອງທ່ຽວແລະກົນໄກອື່ນໆກ່ຽວກັບຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານວິຊາການໃນລັດເພື່ອເດີນທາງໄປສຶກສາຄົ້ນຄວ້າຫລືໄດ້ຮັບທຶນຊ່ວຍເຫຼືອການສຶກສາ, ແຕ່ລັດຖະບານໄດ້ສະແຫວງຫາໂອກາດດັ່ງກ່າວໃນທົ່ວໂລກແລະຮັບຮອງເອົາຂໍ້ສະ ເໜີ ດັ່ງກ່າວເກືອບທັງ ໝົດ ^^
ແຫຼ່ງຮູບພາບ:
ແຫລ່ງຂໍ້ມູນຂ່າວສານ: ໜັງ ສືພິມ New York Times, Washington Post, Los Angeles Times, Times of London, Lonely Planet Guides, Library of Congress, Laos-Guide-999.com, Compton Encyclopedia, The Guardian, National Geographic, ວາລະສານ Smithsonian, The New Yorker, ເວລາ, Newsweek, Reuters, AP, AFP, Wall Street Journal, The Atlantic ປະ ຈຳ ເດືອນ, ນັກເສດຖະສາດ, ມຸມມອງທົ່ວໂລກ (Christian Science Monitor), ນະໂຍບາຍຕ່າງປະເທດ, Wikipedia, BBC, CNN, NBC News, Fox News ແລະປື້ມຕ່າງໆແລະ ໜັງ ສືຕ່າງໆ.
ໃນຊຸມປີ 1990 ຄູ ທຳ ມະດາຢູ່ໃນໂຮງຮຽນບ້ານມີການສຶກສາຊັ້ນທີ 8, ການອົບຮົມຄູ 3 ປີແລະຫາເງິນໄດ້ 17 ໂດລາຕໍ່ເດືອນ, ເມື່ອພວກເຂົາໄດ້ຮັບຄ່າຈ້າງ. ມີ ໜ້ອຍ ຄົນທີ່ຢາກເປັນຄູສອນເພາະວ່າພວກເຂົາຈ່າຍ ໜ້ອຍ ຫຼາຍ. ມັນບໍ່ແມ່ນເລື່ອງແປກ ສຳ ລັບຄູແລະນັກຮຽນທີ່ຈະບໍ່ສະແດງຢູ່ໂຮງຮຽນ. ບາງຄັ້ງຄູອາຈານເວົ້າພາສາທີ່ແຕກຕ່າງຈາກນັກຮຽນ.
ຍ້ອນວ່າຄູໄດ້ຮັບເງິນເດືອນບໍ່ສະ ໝໍ່າ ສະ ເໝີ, ພວກເຂົາຖືກບັງຄັບໃຫ້ໃຊ້ເວລາໃນການເຮັດໄຮ່ເຮັດນາຫລືກິດຈະ ກຳ ລ້ຽງຊີບອື່ນໆ, ເຊິ່ງຜົນໄດ້ຮັບໃນຫຼາຍສະຖານທີ່ຮຽນແມ່ນຈັດຂື້ນພຽງແຕ່ສອງສາມຊົ່ວໂມງຕໍ່ມື້ເທົ່ານັ້ນ. ຍ້ອນວ່າການຮຽນບໍ່ສະ ໝໍ່າ ສະ ເໝີ, ການຮຽນຫຼາຍເກີນໄປ, ແລະການຂາດແຄນຊັບພະຍາກອນການຮຽນ, ນັກຮຽນໂດຍສະເລ່ຍແມ່ນຕ້ອງການແຕ່ 11 ປີຫາສິບສອງປີເພື່ອຮຽນຫຼັກສູດປະຖົມ 5 ປີໃນທ້າຍຊຸມປີ 1980.
ຍ້ອນວ່າຊັບພະຍາກອນມີຂໍ້ ຈຳ ກັດ, ໂຮງຮຽນສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນການກໍ່ສ້າງທີ່ບໍ່ດີ - ໄມ້ໄຜ່ແລະ ທຳ ມະຊາດ - ແລະມີພະນັກງານພຽງແຕ່ ໜຶ່ງ ຄົນຫລືສອງຄົນທີ່ໄດ້ຮັບຄ່າຈ້າງຕ່ ຳ, ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນເປັນ ໜີ້. ໂຮງຮຽນບ້ານຫລາຍແຫ່ງມີພຽງແຕ່ ໜຶ່ງ ຫລືສອງຊັ້ນຮຽນ, ແລະປື້ມ, ເຈ້ຍຫລືອຸປະກອນການສິດສອນອື່ນໆແມ່ນເຫັນໄດ້ຢ່າງຈະແຈ້ງໂດຍການຂາດເຂີນຂອງພວກເຂົາ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ຫໍສະ ໝຸດ ຂອງກອງປະຊຸມໃຫຍ່]
ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສົມບູນສົງວັດຫລວງພຣະບາງເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງວັດສີພຸດທະລາດ. ຢູ່ໃນພຣະວິຫານມີນັກຮຽນຫລາຍກວ່າ 700 ຄົນຮຽນເອົາພຽງແຕ່ 9 ຫ້ອງຮຽນນ້ອຍໆ. ນັກຮຽນມັດທະຍົມເລີ່ມຕົ້ນການສຶກສາຂອງພວກເຂົາຕໍ່ມື້ຫລັງຈາກນັກຮຽນມັດທະຍົມໄດ້ ສຳ ເລັດການຮຽນ, ຫຼືກົງກັນຂ້າມກັບວີຊາ, ແລະເຖິງແມ່ນວ່າຫຼັງຈາກນັ້ນຫ້ອງຮຽນກໍ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມສາມາດ. ພຣະອາຈານ - ຄູກ່າວວ່າ,“ ພວກເຂົາມາຈາກຊົນນະບົດ, ພວກເຂົາມັກຮຽນ, ແຕ່ມີ ຈຳ ນວນ ຈຳ ກັດ. ພວກເຂົາມາຈາກ ໝູ່ ບ້ານປ່າໃນພາກ ເໜືອ ຂອງລາວ, ບ່ອນທີ່ບໍ່ມີໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນພຸດທະສາສະ ໜາຈຸດປະສົງຂອງການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນແມ່ນເພື່ອກະກຽມໃຫ້ເດັກນ້ອຍມີຮ່າງກາຍ, ຈິດໃຈ, ສັງຄົມແລະຈິດໃຈໃຫ້ເຂົ້າໂຮງຮຽນປະຖົມສຶກສາຊັ້ນ 1. ການກະກຽມນີ້ແມ່ນຖືວ່າເປັນພື້ນຖານ ສຳ ລັບການພັດທະນາຈິດຕະສາດຕໍ່ໄປ. ການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນປະກອບມີສອງລະດັບຄື: ການລ້ຽງເດັກຫລືລ້ຽງເດັກ, ໂດຍການກິນເຂົ້າ ສຳ ລັບເດັກນ້ອຍອາຍຸ 2 ເດືອນຫາ 2 ປີ; ແລະ, ໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ໂດຍການກິນເຂົ້າ ສຳ ລັບເດັກນ້ອຍອາຍຸ 3-5 ປີ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ກະຊວງສຶກສາລາວ]
ຈຸດປະສົງສະເພາະ ສຳ ລັບໂຮງຮຽນປະຖົມທີ່ກະຊວງສຶກສາທິການ ກຳ ນົດໄວ້ລວມມີ: 1) ເສີມຂະຫຍາຍການພັດທະນາຮ່າງກາຍຂອງເດັກນ້ອຍ; 2) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃຫ້ເຮັດຕາມ ຄຳ ແນະ ນຳ ຂອງຄູ; 3) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃຫ້ເປັນຜູ້ ນຳ ແລະຜູ້ຕິດຕາມຕາມຄວາມ ເໝາະ ສົມ; 4) ສົ່ງເສີມການຈິນຕະນາການແລະຄວາມຄິດສ້າງສັນຂອງເດັກ; 5) ຝຶກອົບຮົມໃຫ້ເດັກນ້ອຍມີລະບຽບວິໄນ; 6) ອຳ ນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການຮຽນຮູ້ຂອງການເຄື່ອນໄຫວທີ່ແຕກຕ່າງກັນ; 7) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃຫ້ມີຄວາມກ້າຫານ; 8) ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມໃຫ້ເດັກນ້ອຍມີຄວາມສຸກແລະມ່ວນຊື່ນກັບຕົວເອງ; 9) ຝຶກອົບຮົມເດັກນ້ອຍໃນການທ່ອງ ຈຳ; 10) ສະ ໜອງ ປະສົບການທີ່ຫຼາກຫຼາຍ ສຳ ລັບການພັດທະນາເດັກ.
ການມີສ່ວນຮ່ວມໃນປະຈຸບັນໃນຊັ້ນປະຖົມສຶກສາແມ່ນຢູ່ໃນລະດັບຕ່ ຳ ຫຼາຍເຊິ່ງມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນລະຫວ່າງແຂວງ. ການສະ ໜອງ ໄລຍະເວລາເບື້ອງຕົ້ນ 3 ປີແມ່ນມີລາຄາແພງ, ທັງ ສຳ ລັບລາຍຈ່າຍຂອງມະນຸດແລະທຶນ. ຍົກຕົວຢ່າງ, ການເຝິກອົບຮົມຄູ ສຳ ລັບຄູປະຖົມເກີດຂື້ນທີ່ໂຮງຮຽນ TTC ແຫ່ງ ໜຶ່ງ ໃນເທດສະບານແຂວງວຽງຈັນໂດຍມີອັດຕາສ່ວນປະ ຈຳ ປີຂອງສະຖານທີ່ ໜຶ່ງ ຂອງແຕ່ລະແຂວງຍົກເວັ້ນເທດສະບານນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນທີ່ມີອັດຕາສ່ວນສອງ. ໂກຕ້າເຫລົ່ານີ້ບໍ່ ຄຳ ນຶງເຖິງຄວາມແຕກຕ່າງຂອງພົນລະເມືອງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ໂຮງຮຽນລ້ຽງເດັກກໍ່ຖືກສະ ໜອງ ໃຫ້ເປັນສ່ວນ ໜຶ່ງ ຂອງການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນ, ເຖິງແມ່ນວ່າມັນບໍ່ຈະແຈ້ງຈາກຂໍ້ມູນເຖິງຂະ ໜາດ ນີ້ຢູ່ໃນພາກສ່ວນເອກະຊົນຫຼືໄດ້ຮັບການອຸດ ໜູນ. ໃນທັດສະນະຂອງປະສິດທິພາບພາຍໃນທີ່ຕໍ່າຫຼາຍໃນການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມ, ການຂະຫຍາຍການສຶກສາກ່ອນປະຖົມສຶກສາຕໍ່ໄປຄວນເປັນບຸລິມະສິດຕໍ່າ.
ຄ່າ ທຳ ນຽມ ສຳ ລັບການສຶກສາກ່ອນໄວຮຽນແມ່ນຂ້ອນຂ້າງສູງແລະບໍ່ແມ່ນທຸກຄອບຄົວທີ່ສາມາດສົ່ງລູກຂອງພວກເຂົາເຂົ້າໂຮງຮຽນອະນຸບານ. ເຊັ່ນດຽວກັນ, ກະຊວງສຶກສາທິການບໍ່ມີແຫລ່ງທຶນພຽງພໍໃນການມີສ່ວນຮ່ວມໃນທົ່ວປະເທດໃນການເຂົ້າໂຮງຮຽນປະຖົມ. ວິທີທາງເລືອກອື່ນແມ່ນການ ນຳ ໃຊ້ພາກເອກະຊົນເປັນຜູ້ສະ ໜອງ ການສຶກສາພາກເອກະຊົນ, ທັງ ໝົດ ຫຼືຜ່ານການ ນຳ ໃຊ້ລະບົບຈ້ອນ.
ວົງຈອນການສຶກສາຂັ້ນຕົ້ນຂອງສປປລາວແມ່ນ 5 ປີ. MOE ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໂດຍລວມໃນການປະສານງານ, ການວາງແຜນ, ການພັດທະນານະໂຍບາຍແລະການຄວບຄຸມຄຸນນະພາບ ສຳ ລັບການສຶກສາຢ່າງເປັນທາງການໃນຂະນະທີ່ການຈັດການຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ເປັນປະໂຫຍດແມ່ນແຈກຢາຍທາງພູມສັນຖານໃຫ້ 18 ຫ້ອງການ PES ແລະ 135 DEBs. ໃນລະດັບບ້ານ, ນາຍບ້ານ, ຄະນະ ກຳ ມະການຄຸ້ມຄອງໂຮງຮຽນບ້ານ, ແລະ ອຳ ນວຍການໂຮງຮຽນມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໂດຍກົງຕໍ່ການ ດຳ ເນີນງານແລະການ ບຳ ລຸງຮັກສາໂຮງຮຽນໃນຫລາຍກວ່າ 8,000 ບ້ານ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ກະຊວງສຶກສາລາວ]
ການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດໃນໂຄງການໄລຍະກາງ 1997-2000, ຜະລິດໂດຍ SPC ຂອງສປປລາວໃນເດືອນພຶດສະພາ 1997, ໄດ້ສະ ໜອງ ຂອບເຂດທົ່ວໄປໃນການ ກຳ ນົດບຸລິມະສິດ ສຳ ລັບການສຶກສາ. ສຳ ລັບການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມ MOE ມີບຸລິມະສິດອັນຮີບດ່ວນດັ່ງນີ້: 1) ການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມທີ່ມີການປັບປຸງຄຸນນະພາບ; 2) ເພີ່ມການເຂົ້າເຖິງການສຶກສາໃນເຂດຊົນນະບົດແລະເຂດຊົນເຜົ່າ; 3) ການລົບລ້າງຄວາມບໍ່ຮູ້ ໜັງ ສື; 4) ປັບປຸງປະສິດທິພາບພາຍໃນຂອງການເຂົ້າໂຮງຮຽນ; 5) ປັບປຸງການຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບແລະສະຖານະພາບການສຶກສາຂອງຄູ; 6) ປັບປຸງການຄຸ້ມຄອງແລະຄວບຄຸມການສຶກສາໃຫ້ດີຂື້ນເພື່ອຮັບປະກັນຄຸນນະພາບ.
ແຜນການພັດທະນາຂະ ແໜງ ການສຶກສາໃນປະຈຸບັນ (MOE, 1995c) ສະ ໜອງ ກອບແຜນການ ສຳ ລັບ MOE. ມັນໄດ້ ກຳ ນົດວາລະການປະຕິຮູບໄລຍະຍາວແລະສະ ເໜີ ຫົວຂໍ້ນະໂຍບາຍຢ່າງກວ້າງຂວາງຮອດປີ 2020, ໂດຍສອດຄ່ອງກັບການວາງແຜນການຂອງສະມາຄົມອາຊຽນຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ (ອາຊຽນ). ບຸລິມະສິດໄລຍະກາງທີ່ ສຳ ຄັນແມ່ນການປັບປຸງຄຸນນະພາບໃນການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມແລະມັດທະຍົມໂດຍການປັບປຸງປະສິດທິພາບພາຍໃນແລະຜົນ ສຳ ເລັດຂອງນັກຮຽນ. ເພື່ອບັນລຸເປົ້າ ໝາຍ ດັ່ງກ່າວ, ແຜນການໃນປະຈຸບັນຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການປັບປຸງຫຼັກສູດການສອນ, ປື້ມແບບຮຽນແລະອຸປະກອນການຮຽນພ້ອມກັບການຈັດຕັ້ງ ໃໝ່ ແລະການປະຕິຮູບການຝຶກອົບຮົມຄູແລະການບໍລິການຊ່ວຍເຫລືອດ້ານຄູ. ສ່ວນປະກອບອື່ນໆຂອງແຜນການໃນປະຈຸບັນປະກອບມີ: 1) ມາດຕະຖານຂອງການສ້າງຄູ ບຳ ລຸງຮັກສາ; 2) ປັບປຸງການເຂົ້າເຖິງການບໍລິການດ້ານການສຶກສາໂດຍຜ່ານການລິເລີ່ມໂຄງລ່າງພື້ນຖານຂອງໂຮງຮຽນຂະ ໜາດ ໃຫຍ່; 3) ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານການສຶກສາຂອງຜູ້ໃຫຍ່ແລະໂຄງການສຶກສາດ້ານວິຊາຊີບ, ໂດຍສະເພາະ ສຳ ລັບເດັກຍິງ, ແມ່ຍິງແລະຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍ; 4) ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ແຜນການແລະການຄຸ້ມຄອງການສຶກສາໃນລະດັບສູນກາງ, ແຂວງແລະເມືອງ; 5) ຍົກສູງຄວາມສາມາດໃນການວາງແຜນ, ການປະສານງານແລະການຮ່ວມມືກັບກະຊວງສຶກສາທິການແລະສາກົນ.ປະຈຸບັນກິດຈະ ກຳ ກຳ ລັງ ດຳ ເນີນຢູ່ໃນທຸກຂົງເຂດເຫຼົ່ານີ້, ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອໃນຫຼາຍກໍລະນີໂດຍການສະ ໜັບ ສະ ໜູນ ທຶນຈາກຜູ້ໃຫ້ທຶນແລະອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ. ເປົ້າ ໝາຍ ນະໂຍບາຍ (MOE, 1995c) ໄດ້ຖືກ ກຳ ນົດໄວ້ ສຳ ລັບຫລາຍໆກິດຈະ ກຳ, ຕົວຢ່າງ, ອັດຕາການຄ້າງຫ້ອງຂັ້ນຕົ້ນ 14 ເປີເຊັນໃນປີ 2000; ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ບໍ່ມີກົນໄກການປະເມີນຜົນໃນການຕິດຕາມຄວາມຄືບ ໜ້າ ຕໍ່ເປົ້າ ໝາຍ. ເຊັ່ນດຽວກັນ, ເປົ້າ ໝາຍ ໄດ້ຖືກ ກຳ ນົດເພື່ອສ້າງໂຄງປະກອບການບໍລິຫານແລະການຄຸ້ມຄອງຄືນ ໃໝ່ ແລະແຈກຢາຍຊັບພະຍາກອນຢ່າງເທົ່າທຽມກັນລະຫວ່າງບັນດາແຂວງ, ເມືອງແຕ່ວ່າປະກົດວ່າບໍ່ມີກອບຫລື ຄຳ ແນະ ນຳ ກ່ຽວກັບວິທີການບັນລຸເປົ້າ ໝາຍ ເຫຼົ່ານີ້.
ການຝືກອົບຮົມຄູ ສຳ ລັບໂຮງຮຽນປະຖົມແມ່ນເກີດຂື້ນທີ່ TTCs. ນອກນັ້ນຍັງມີສູນພັດທະນາຄູ (TDC) ທີ່ຖືກສ້າງຕັ້ງຂື້ນເປັນສ່ວນ ໜຶ່ງ ຂອງໂຄງການຍົກລະດັບຄຸນນະພາບການສຶກສາທີ່ສະ ໜັບ ສະ ໜູນ ໂດຍ ADB ເພື່ອປັບປຸງຄຸນະພາບຂອງການຝຶກອົບຮົມທັງກ່ອນແລະພາຍໃນ.
ຄວາມສັບສົນເພີ່ມເຕີມໃນການປັບປຸງຄຸນນະພາບແລະຄວາມກ່ຽວຂ້ອງຂອງການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມໃນສປປລາວແມ່ນເກີດຂື້ນຈາກຈຸດປະສົງຫຼາຍຢ່າງຂອງການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມແລະຄວາມແຕກຕ່າງທາງດ້ານພາສາຂອງກຸ່ມເປົ້າ ໝາຍ. ການຈົບການສຶກສາຂອງປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນແມ່ນມີຄວາມ ຈຳ ເປັນ ສຳ ລັບການສະ ໜອງ ຄູແລະພະນັກງານທີ່ມີທັກສະອື່ນໆໃນອະນາຄົດແຕ່ຍັງເປັນການຍົກລະດັບຜະລິດຕະພັນຂອງຊາວກະສິກອນເພື່ອລ້ຽງຊີບ. ອະດີດຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີວິທີການທາງວິຊາການທີ່ຕິດພັນກັບການຫັນໄປສູ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ, ໃນຂະນະທີ່ວິຊາການນີ້ຕ້ອງໄດ້ສຸມໃສ່ເຕັກໂນໂລຢີຂັ້ນພື້ນຖານແລະວິທະຍາສາດທີ່ ນຳ ໃຊ້. ໃນສະພາບການຂອງຊຸມຊົນກະສິ ກຳ ແບບກຸ້ມຕົນເອງທີ່ທຸກຍາກ, ການຮູ້ ໜັງ ສືແລະການຄິດໄລ່ຕົວເລກຍ້ອນວ່າຈຸດປະສົງຕົ້ນຕໍຂອງການສຶກສາຂັ້ນປະຖົມແມ່ນບໍ່ພຽງພໍ, ໂດຍສະເພາະໃນກຸ່ມຊົນເຜົ່າທີ່ລາວບໍ່ແມ່ນພາສາ ທຳ ອິດແລະພາສາຂອງພວກເຂົາບໍ່ມີແບບຟອມຂຽນ. ໃນຊຸມຊົນດັ່ງກ່າວມີຄວາມ ຈຳ ເປັນທີ່ຈະແນະ ນຳ ເນື້ອໃນຂອງການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມເຊິ່ງຈະຊ່ວຍປັບປຸງລາຍໄດ້ແລະຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງພວກເຂົາໂດຍກົງ
ປະເທດລາວມີພຽງສອງມະຫາວິທະຍາໄລຄື: ມະຫາວິທະຍາໄລດົງໂດກແລະມະຫາວິທະຍາໄລ Phaetsat- ແລະສອງວິທະຍາໄລເຕັກນິກ, ທັງ ໝົດ ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ.
ມີສາມສະຖາບັນທີ່ຖືກພິຈາລະນາໃຫ້ໂຄງການລະດັບມະຫາວິທະຍາໄລ: ສະຖາບັນສ້າງຄູວິທະຍາໄລ; ສະຖາບັນເຕັກນິກວິທະຍາສາດແຫ່ງຊາດ; ແລະມະຫາວິທະຍາໄລວິທະຍາສາດສຸຂະພາບ. ແຕ່ລະສະຖາບັນເຫຼົ່ານີ້ສະ ໜອງ ການຝຶກອົບຮົມວິຊາຊີບທີ່ມີຄວາມຊ່ຽວຊານຢ່າງ ໜ້ອຍ 4 ປີໄລຍະເວລາທີ່ເປີດໃຫ້ນັກຮຽນທີ່ຈົບຊັ້ນມັດທະຍົມຕອນປາຍ. ບໍ່ມີມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດທີ່ສະ ໜອງ ໂຄງການທາງດ້ານສິລະປະແລະວິທະຍາສາດ. ການຍອມຮັບເຂົ້າສະຖາບັນເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນອີງໃສ່ລະບົບໂກຕາແຂວງທີ່ ກຳ ນົດໂດຍກະຊວງສຶກສາທິການ (ທະນາຄານພັດທະນາອາຊີ, ປີ 1989, ໜ້າ 66; Spaulding, 1990, ໜ້າ 117).
ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດລາວ (NUOL) ແມ່ນມະຫາວິທະຍາໄລທີ່ຊັ້ນສູງໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ນະຄອນຫຼວງຂອງປະເທດລາວ. ສ້າງຕັ້ງຂື້ນໃນປີ 1996, ໂດຍມີພະແນກການຕ່າງໆທີ່ ນຳ ມາຈາກວິທະຍາໄລອື່ນໆທີ່ມີຢູ່, ມັນແມ່ນມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດແຫ່ງດຽວໃນປະເທດ. NUOL ຍອມຮັບເອົານັກຮຽນຊັ້ນສູງຈາກທົ່ວໂລກລວມທັງນັກສຶກສາທີ່ຮຽນຈົບຈາກລີກລະເບີດ. ໂຄງການປະລິນຍາເອກຂອງມັນໄດ້ຖືກຈັດອັນດັບຢ່າງສອດຄ່ອງກັບມະຫາວິທະຍາໄລ John Hopkins, ມະຫາວິທະຍາໄລແມ່ນຄູ່ຮ່ວມມືຂອງເຄືອຂ່າຍການສຶກສາແລະຄົ້ນຄວ້າເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ (GMSARN) ແລະເຄືອຂ່າຍມະຫາວິທະຍາໄລອາຊຽນ (AUN).
ກົດ ໝາຍ ລາວສະ ໜອງ ເສລີພາບທາງການສຶກສາ, ແຕ່ໃນພາກປະຕິບັດລັດຖະບານໄດ້ວາງຂໍ້ ຈຳ ກັດ. ກະຊວງສຶກສາໄດ້ຄວບຄຸມຫຼັກສູດໃນໂຮງຮຽນລວມທັງໂຮງຮຽນເອກະຊົນແລະວິທະຍາໄລ. [ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ບົດລາຍງານສິດທິມະນຸດປີ 2010: ລາວ, ສຳ ນັກງານປະຊາທິປະໄຕ, ສິດທິມະນຸດ, ແລະແຮງງານ, ກະຊວງການຕ່າງປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ, ວັນທີ 8 ເມສາ 2011 ^^]
ທັງພົນລະເມືອງແລະພົນລະເມືອງທີ່ບໍ່ແມ່ນພົນລະເມືອງທີ່ ດຳ ເນີນການຄົ້ນຄ້ວາໃນປະເທດອາດຈະມີຂໍ້ ຈຳ ກັດໃນການເດີນທາງ, ການເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຂ່າວສານແລະການພິມເຜີຍແຜ່. ເຖິງວ່າລັດຖະບານຈະໃຊ້ສິດຄວບຄຸມຜ່ານຂໍ້ ກຳ ນົດກ່ຽວກັບສະແຕມການທ່ອງທ່ຽວແລະກົນໄກອື່ນໆກ່ຽວກັບຄວາມສາມາດຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານວິຊາການໃນລັດເພື່ອເດີນທາງໄປສຶກສາຄົ້ນຄວ້າຫລືໄດ້ຮັບທຶນຊ່ວຍເຫຼືອການສຶກສາ, ແຕ່ລັດຖະບານໄດ້ສະແຫວງຫາໂອກາດດັ່ງກ່າວໃນທົ່ວໂລກແລະຮັບຮອງເອົາຂໍ້ສະ ເໜີ ດັ່ງກ່າວເກືອບທັງ ໝົດ ^^
ແຫຼ່ງຮູບພາບ:
ແຫລ່ງຂໍ້ມູນຂ່າວສານ: ໜັງ ສືພິມ New York Times, Washington Post, Los Angeles Times, Times of London, Lonely Planet Guides, Library of Congress, Laos-Guide-999.com, Compton Encyclopedia, The Guardian, National Geographic, ວາລະສານ Smithsonian, The New Yorker, ເວລາ, Newsweek, Reuters, AP, AFP, Wall Street Journal, The Atlantic ປະ ຈຳ ເດືອນ, ນັກເສດຖະສາດ, ມຸມມອງທົ່ວໂລກ (Christian Science Monitor), ນະໂຍບາຍຕ່າງປະເທດ, Wikipedia, BBC, CNN, NBC News, Fox News ແລະປື້ມຕ່າງໆແລະ ໜັງ ສືຕ່າງໆ.
